گيلان سرسبز، گيلا زيبا، طبيعت بكر گيلان، اقليم با صفاي گيلان كه دل و دين آدمي را مي برد، واژگاني پر طمطراق كه حتي به خودمان نيز سرايت كرده و يكي از شاعران خودمان مي گويد:
خوش بود گر به طرب خانه ي گيلان آيي كه در آن فارغ از انديشه ي رضوان آيي
در سراييدن اين شعر هيچ مشكلي نيست، اين كه طبيعت گيلان چهره ي غالب ما و استانمان شده و به ذهن و جان حتي اهالي آن نيز رسوخ كرده مورد بحث است.
اما اين كه از طبيعت بنويسيم و بخوانيم و بگوييم ايرادي ندارد، خيلي هم خوب و دلچسب است اما خب يك نفر گردشگر به چه دليلي براي گردش به اصفهان مي رود؟ يا به چه دليل به شيراز و كرمان و مشهد و سمنان و يزد مي رود؟ آيا آثاري از اقليم خوب مشاهده مي شود؟ خب آري در سمنان و شاهرود و آن طرف ها آري،اما اصفهان چه؟ شيراز چه؟ يزد چه؟ نه چيزي يافت نمي شود. خب پس وقتي كسي به شيراز مي رود به دليل تاريخ شيراز، فرهنگ شيراز، معماري شيراز، موزه هاي شيراز و چه و چه هاي ديگر شيراز به آنجا مي رود.
خب به همين راحتي وقتي كسي مي خواهد به شيراز برود اصلا به آب و هوا و طبيعت آنجا فكر نمي كند. خب خدا را هزار مرتبه شكر كه گيلان در كنار آب و هوا و اقليم باصفا، تاريخي در خور تحسين دارد، فرهنگي وراي فرهنگ كويرفلات ايران دارد. چرا نبايد از اين قابليت ها استفاده شود و چهره ي غالب گيلان چهره اي تاريخي فرهنگي معماري شود؟
مي گوييم كه نمي شود و چه بخواهيم و چه نخواهيم گيلان را به طبيعتش مي شناسند. من مي گويم نه اين ماييم كه گيلان را اين طور مي شناسانيم،ما چه تبليغي در باره تاريخ و فرهنگ گيلان كرده ايم؟ چه حرفي زده ايم؟ چه كاري كرده ايم؟
گيلان كه قابليت ساخت موزه هاي زيبا و استثنائي دارد.
چند روز پيش در سايت گوگل يك جستجو كردم و با اشتباه تايپ به جاي « موزه ي ميراث روستايي» « موزهي ميراث روستا» را به جستجو گذاشتم. جوابي كه آمد مرا غافلگير كرد، بلا استثناء همه شان مربوط به گيلان بود و موزه ي ميراث روستايي گيلان. حالا برويد و كلمه ي « Rural Heritage Museum » را سرچ كنيد، ابتدا موزه هاي روستايي امريكا در نتيجه جستجو مي آيد مثل موزه ي ايلينويز و واشنگتن و تگزاس و بعد از موزه هاي امريكا موزه ي ميراث روستايي گيلان هست.
اين جستجو به راحتي مي فهماند با اين كه چند سال است اين موزه افتتاح شده و ميراث فرهنگي به ديگر استان ها اعلام كرده از اين طرح الگو برداري كنيد و ديگر استان ها نيز خواهان ساخت چنين موزه اي بودند هنوز به طرح اوليه اي نپرداخته اند و هنوز حتي يك خبر كوچك از يكي شان نيست.
خب اين يكي است براي مثال كه نتيجه هم داده است و شهره شده است، در عالم فرهنگ و هنر و معرفت گيلان مشتي است نشانه ي خروار.
براي مثال موزه مشروطيت گيلان، خانه اي براي مشروطيت كه در آن در مورد تفكرات مشروطه گيلان، بازنگاري و وقايع نگاري مشروطه ي گيلان، پرداختن و شناساندن چهره هاي مشروطه گيلان و روند و مقايسه ي تفكرات اجتماعي مشروطه و جامعه ي گيلان با مشروطه و جامعه اي ايران،مي تواند شكل بگيرد.
همچنين موزه ي جنگل، خانه ي ميرزا كوچك خان كه مي توان گسترشش داد و همان توضيحات خانه ي مشروطه را در آن اجرا نمود.
موزه ي معماري شهري كه مي تواند بسيار زيبا و هم قد و قواره ي موزه ميراث روستايي باشد، خانه ي فرهنگ،موزه ي پست و تلگراف، موزه ي مدارس، موزه ي بهداشت و بيمارستانها، موزه ي تئاتر و خيلي هاي ديگر.
چه ها و چه هاي ديگري را مي توان بر اين سياهه اضافه كرد، چرا وقتي كه گيلان قابليت پيشرفت دارد و تاريخ و فرهنگ و بستر اجتماعي مناسب دارد فقط بايد از ما رقص قاسم آبادي را بشناسند و دار و درخت و تمش دار و شونده دار به خاطره ها نهادينه شود. البته براي بار ديگر مي گويم كه طبيعت خيلي عالي است و فرهنگ و تاريخ ما در كنار آن پديده اي استثنائي را به وجود خواهد آورد.
چرا مسافرها كم تر به رشت مي آيند و اگر هم مي آيند از آن به عنوان شهري عبوري و گذري استفاده مي كنند؟ دليلش اين است كه لاهيجان ها و انزلي ها زيباترند و براي تماشاي آنها مي روند؟ ايا كسي براي موزه ي چاي لاهيجان مي رود؟ اصلا كسي غير از گيلاني ها از آن خبري دارد؟ اصلا آيا موزه ي چاي لاهيجان قابليت بازديد دارد؟ آيا ما اصلا تبليغ آن را كرده ايم؟ اصلا در لاهيجان و لنگرود موزه اي براي شناسايي سلسله ي كياييه ساخته شده خانه اي براي شناخت آنها وجود دارد؟ وسط شهر لنگرود يك پل خشتي هست شايد هيچ كس نشناسدش به غير از گيلك ها آن هم نه همه ي گيلك ها. آيا تبليغي شده است؟
آيا مسافري كه به انزلي مي رود موزه ي گمركي مي بيند؟ آيا چنين چيزي وجود دارد؟ آيا خانه اي براي نمايش مبارزات مردم بر عليه روسيه تزاري و كمونيستي وجود دارد و يا تبليغي براي آن شده است؟ آيا هيچ جايي وجود دارد كه كسي تاريخ انزلي را بداند يا تاريخ هركجاي گيلان را؟ وقتي مجلس لهستان رسما از مردم گيلان و انزلي بابت پذيرايي شان از هموطنان آواره شان در جنگ جهاني دوم تشكر مي كنند و فيلمي مستند از آن مي سازند آيا در گيلان و انزلي اقدامي نسبت به آن شده است؟ اين ها همه يك مثال است و چه ها كه وجود دارد و ذكر آن در حوصله اي اين جستار نيست.
آن موقع ديگر در دهان مردم و وبلاگ ها بد و بيراه به مسافر نيست، چرا چون مسافر مي آيد اينجا و پول خرج مي كند نه اينكه بيايد اينجا و مفت بخورد و مفت بزند و به عشق و حال خود بپردازد و هيچي نصيب اهالي نشود. همين الآن مسافر كه مي رود شيراز آيا مجاني مي رود، نخير پول خرج مي كند چون براي ديدن تاريخ وفرهنگ بايد برود داخل خانه و موزه، خب مي آيند گيلان كنار باغ و بولاغ و بجار و هرجا كه گيرشان آمد مي خوابند حالا مسئولين يك مقداري به تريج قباشان برخورده آمده اند مدرسه ها را مهمان خانه كرده اند، خب چرا مهمان خانه نمي سازيد؟ مهمان خانه هاي ارزان، چرا كسب و كار ارزان را رواج نمي دهيد، چرا رستوران هاي كوچك را رواج نمي دهيد، رستوران هاي كوچكي كه در كوچه پس كوچه هاي بافت قديمي شهر در خانه هاي قديمي به وجود مي آيند، به طور مثال خانه اي كه در حال نابودي است را با چند ميليون مي توان مرمت كرد و از آن به عنوان رستوران يا مهمان خانه ي كوچكي استفاده كرد. در دل كوچه هاي تنگ و قديمي ناگهان رقص و شادي و نور و گرمي و صفا و خوش حالي.
خب خدا را هزار مرتبه شكر به دست پرتوان خيلي ها دار و درخت و استخر طبيعي و تالاب هاي گيلان هم كه دارند به نابودي كشيده مي شوند؟ دو فرداي ديگر كه همين باغ مصفاي فردوس گون را نداشتيم چه خواهيم كرد؟ دست گدايي سوي كه دراز خواهيم كرد؟ سوي استان اردبيل كه در برف سال 83 يك لودر را به قيمتي نجومي به گيلان كرايه داد در حالي كه مردمان گيلان زير خروارها برف در حال دست و پنجه نرم كردن با مرگ بودند و بنا بر روايات غير رسمي بيش از 100 نفر در آن برف كشته شدند؟
من آن چه شرط بلاغ است با تو گفتم تو خواه از سخنم پند گير خواه ملال.
درود
پاسخحذفتي دس درد نوكونه
گيلك بمني
سلام برادر
پاسخحذف.
راستش من خیلی از اوضاع داخل گیلان باخبر نیستم/اما اینو می دونم که ما گیلانی ها(بلانسبت شماو همه ی دوستان گلم)همیشه از خودمون بیشتر ضربه می خوریم/بنزین هم مهم نیست من که از اولش خودم رو عادت داده بودم به 400 تومنی/می دونی که ما ایرانی ها زود به هم چیز عادت می کنیم/حکایت اون پادشاه و دروازه و ... که کمی هم بی ادبی هست درمورد ما کلا صدق می کنه/در مورد استاندار نمی دونم چی بگم....
پایدار باشی برادر
سلام گول برار
پاسخحذفته دس درد نوکنه
ایشاره یه خوبی بو
گیلک بمنی